همانطور كه در سازوكار فرايند ديده ميشود، علاوه بر آلكانهاي كوچكتر حاصل، برخي از هيرو كربنهاي آروماتيك يا آليفاتيك توليد ميشوند؛ ولي مهمترين محصول جانبي اين فرايند دوده يا كك است. اين ماده كه به طور عمده از كربن تشكيل شده است، هم در كراكينگ گرمايي و هم در كراكينگ كاتاليزوري و بر روي كاتاليزگرها تشكيل ميشود. دوده جز مواد پر كاربرد و در عين حال ارزان قيمت است كه در صنايعي چون لاستيك سازي و رنگ سازي به عنوان رنگدانه سياه كاربرد دارد.
كاتاليستهاي مورد استفاده در واحدهاي كراكينگ، عموماً مواد جامد مانند زئوليتها، هيدروسيليكات آلومينيوم، بوكسيت و سيليكا-آلومينا ميباشد، لذا ميتوان از ساختارهاي نانوكاتاليستهاي فوق استفاده كرد. علاوه بر آن به دليل اينكه از فلزات فعال پلاتين (Pt) و رنيوم (Re) روي پايههاي آلومينا و زئوليت نيز استفاده ميشود، ميتوان به نانوذرات Pt-Re كاتاليستي اشاره كرد. از ديگر كاتاليستهاي مورد استفاده مخلوط سيليكا-آلومينا يا سيليكا-مگنزيا (اكسيد منيزيم) ميباشد كه نانوكاتاليستهاي سيليكا و مگنزيا ساخته شدهاند
فرايند كراكينگ كاتاليزوري بستر سيال(به انگليسي: Fluid Catalytic Cracking) به صورت مخفف FCC از فرآيندهاي مهم در پالايشگاههاي نفت محسوب ميشود، چرا كه اين روش فرايند اصلي توليد بنزين محسوب ميشود. اين نوع از كراكينگ اولين بار در سال ۱۹۴۲ در پالايشگاه (Baton Rouge refinery) استفاده شد. همانند روشهاي ديگر كراكينگ، هيدروكربنهاي پيچيده و بزرگ كه باقيماندهٔ واحدهاي ديگر پالايشگاهي هستند، به عنوان خوراك براي فرايند FCC به كار ميرود. محصولات اين فرايند نيز برشهاي سبكتري مانند:بنزين، گاز مايع(LPG) و مواد اوليه واحدهاي پتروشيمي است
كراكينگ بيشتر در جهت توليد سوخت بكار گرفته ميشود، نه در جهت توليد مواد شيميايي و براي اين منظور، كراكينگ كاتاليزوري مهمترين فرايند است. برشهايي از نفت را كه دماي جوش بالا دارند (نوعا گازوئيل)، در (۵۵۰–۴۵۰ سانتي گراد)، با ذرات ريز سيليس-آلومين و زير كمي فشار، مجاور ميسازند. كراكينگ كاتاليزوري نه تنها با شكستن مولكولهاي كوچكتر بازده بنزين را افزايش ميدهد، بلكه كيفيت بنزين را نيز بالا ميبرد. اين فرايند مستلزم تشكيل كربوكاتيونهاست و آلكانهايي با ساختارهاي بسيار شاخه دار به وجود ميآورد كه در بنزين به آنها نيازمنديم
هيدروكراكينگ يك فرايند شيميايي كاتاليستي است. در فرايند پالايش نفت خام از اين روش براي تبديل نفت خام به مواد با ارزشتر مانند: بنزين، سوخت جت، نفت سفيد و سوخت ديزل استفاده ميشود. اين فرايند در دماهاي بالا (۴۲۵–۲۶۰ سانتي گراد) و فشار بالا (۱۷–۷ مگاپاسكال) انجام ميشود. اين فرايند شامل دو مرحله ميباشد: كراكينگ كاتاليستي و هيدروژناسيون؛ كه در طي اين مراحل خوراك ورودي، در حضور هيدروژن به محصولات با ارزش افزوده بيشتر شكسته ميشود. اين فرايند در فشار و دماي بالا و با حضور كاتاليست و هيدروژن انجام ميشود.
هيدروكراكينگ براي خوراكهايي مورد استفاده واقع ميشود كه فرايندهاي كراكينگ كاتاليستي يا تبديل كاتاليستي در مورد آنها به سختي انجام ميگيرد مانند نفت خامي كه غني از آروماتيكهاي پليسيكليك بوده يا حاوي غلظتهاي بالاي تركيبات گوگرد و نيتروژن كه مسمومكننده كاتاليستها هستند، ميباشد
در يك فرايند اصلاح شده، كه كراكينگ با بخار آب ناميده ميشود، هيدروكربن را با بخار آب رقيق ميكنند، به مدت كسري از ثانيه تا (۹۰۰–۷۰۰ سانتي گراد) گرما ميدهند و به سرعت سرد ميكنند. كراكينگ با بخار در توليد مواد شيميايي هيدروكربني، از جمله اتيلن، پروپيلن، بوتادي ان، ايزوپرن و سيكلو پنتا دي ان، اهميت فراوان دارد
در كراكينگ گرمايي، آلكانها را بطور ساده از درون اطاقي كه تا دماي بالا گرم شدهاست، عبور ميدهند. آلكانهاي بزرگ به آلكانهاي كوچكتر، آلكنها و مقداري هيدروژن تبديل ميشود. اين فرايند مقدار زيادي اتيلن(C۲H۴)همراه با مولكولهاي كوچكتر ديگر به وجود ميآورد.[۱۱] در طي اين فرايند خوراك در داخل كوره تا دماي (۹۵۰ تا۱۰۲۰ فارنهايت) گرم ميشود. مدت حرارت ديدن خوراك بايد كوتاه باشد تا از انجام واكنش شيميايي در طول فرايند جلوگيري شود در غير اين صورت مقدار زيادي كك تشكيل شده كه لولههاي كوره را مسدود كرده و موجب توقف فرايند ميشود. گر چه توليد اندكي كك اجتناب ناپذير است. سپس خوراك حرارت ديده به داخل راكتور انتقال يافته ودر فشار بالا مولكولهاي آن شكسته ميشود
كراكينگ يك سازوكار راديكالي دارد. در ابتدا تعدادي از مولكولها به راديكالهاي آزاد شكسته ميشود كه براي شروع فرايند الزامي است. (در اينجا براي نمونه شكست مولكولهاي اتان را بررسي ميكنيم)
CH۳CH۳ → 2 CH۳•
سپس راديكالهاي ايجاد شده به مولكولهاي ديگر برخورد كرده و يك مولكول متان و يك راديكال ديگر ايجاد ميشود.
CH۳• + CH۳CH۳ → CH۴ + CH۳CH۲•
راديكالهاي اتان ميتوانند خود تجزيه شده و يك راديكال هيدروژن و يك مولكول اتن كه يك آلكن است تشكيل دهند. اين واكنش در شرايطي كه كراكينگ با بخار آب انجام شود رخ ميدهد.
CH۳CH۲• → CH۲=CH۲ + H•
راديكالهاي اتان در برخورد با مولكولهاي اتن به راديكالهاي بزرگتر تبديل ميشود كه معمولاً در تشكيل تركيبات آروماتيك رخ ميدهد.
CH۳CH۲• + CH۲=CH۲ → CH۳CH۲CH۲CH۲•
اين فرايند زنجيرهاي زماني كه دو راديكال آزاد با يكديگر برخورد كنند خاتمه مييابد.
CH۳• + CH۳CH۲• → CH۳CH۲CH۳
CH۳CH۲• + CH۳CH۲• → CH۲=CH۲ + CH۳CH۳
همانطور كه مشخص است در اين فرايند مولكولهاي هيدروژن، آلكن، هيدروكربنهاي كوچكتر و در برخي شرايط هيدروكربنهاي سنگين تر توليد ميشود. در نتيجه محصولات توليدي در فرايند كراكينگ مجموعه از هيدروكربنهاي با وزن مولكولي متفاوت است كه در مرحله بعد بايد از هم جدا شوند. هيدروكربنهاي سبك به عنوان محصول فرايند خارج شده و هيدروكربنهاي سنگين تر دوباره به راكتور برگشت داده ميشود
كراكينگ (به انگليسي: Cracking) فرآيندي است كه در صنايع پتروشيمي كاربرد داشته و براي كاهش وزن مولكولي هيدروكربنها به وسيله شكستن پيوندهاي آنها استفاده ميشود. اين فرايند از روشهاي اصلي در تبديل نفت خام به سوختهاي مفيد مانند بنزين، گازوييل، سوخت جت و نفت سفيد است. كراكينگ گرمايي، كراكينگ كاتاليستي، هيدروكراكينگ و كراكينگ با بخار آب از متداولترين انواع روشهاي كراكينگ در صنايع هستند.[۱][۲] اين فرايند يا در دما و فشار بالا و بدون كاتاليزور انجام ميشود يا در دماي پايين و فشار كم و در حضور كاتاليزور. منبع اصلي هيدروكربنهاي بزرگ، برشهاي نفت سفيد يا بنزين در فرايند تقطير جزء به جزء نفت خام ميباشد. اين برشهاي نفتي به صورت مايع از فرايند تقطير به دست ميآيند اما پيش از فرايند كراكينگ دوباره تبخير ميشوند. در فرايند كراكينگ تنها يك واكنش منحصر به فرد رخ نميدهد. پيوند هيدروكربنها به صورت اتفاقي ميشكند و مخلوطي از هيدروكربنهاي كوچكتر را ايجاد ميكند كه برخي از آنها هيدروكربنهاي داراي پيوند دوگانه كربن-كربن است
كراكينگ (به انگليسي: Cracking) فرآيندي است كه در صنايع پتروشيمي كاربرد داشته و براي كاهش وزن مولكولي هيدروكربنها به وسيله شكستن پيوندهاي آنها استفاده ميشود. اين فرايند از روشهاي اصلي در تبديل نفت خام به سوختهاي مفيد مانند بنزين، گازوييل، سوخت جت و نفت سفيد است. كراكينگ گرمايي، كراكينگ كاتاليستي، هيدروكراكينگ و كراكينگ با بخار آب از متداولترين انواع روشهاي كراكينگ در صنايع هستند.[۱][۲] اين فرايند يا در دما و فشار بالا و بدون كاتاليزور انجام ميشود يا در دماي پايين و فشار كم و در حضور كاتاليزور. منبع اصلي هيدروكربنهاي بزرگ، برشهاي نفت سفيد يا بنزين در فرايند تقطير جزء به جزء نفت خام ميباشد. اين برشهاي نفتي به صورت مايع از فرايند تقطير به دست ميآيند اما پيش از فرايند كراكينگ دوباره تبخير ميشوند. در فرايند كراكينگ تنها يك واكنش منحصر به فرد رخ نميدهد. پيوند هيدروكربنها به صورت اتفاقي ميشكند و مخلوطي از هيدروكربنهاي كوچكتر را ايجاد ميكند كه برخي از آنها هيدروكربنهاي داراي پيوند دوگانه كربن-كربن است